Kiber Təhlükəsizlik mütəxəssisləri populyar Firefox brauzeri üçün hazırlanmış 40-dan çox zərərli əlavə (ekstensiya) aşkar ediblər. Bu əlavələr istifadəçilərin məxfi məlumatlarını oğurlamaq, brauzer fəaliyyətlərini izləmək və hətta bank hesablarına daxil olmaq üçün nəzərdə tutulub. Əgər siz də Firefox istifadəçisisinizsə, dərhal bu təhlükəli əlavələrin siyahısını yoxlayıb lazım olan addımları atmalısınız!
Təhlükəsizlik araşdırmaçıları tərəfindən aparılan təhlillər nəticəsində, guya faydalı alətlər kimi görünən bu əlavələrin əslində casus proqramlar olduğu üzə çıxıb. Onlar istifadəçinin icazəsi olmadan müxtəlif hərəkətlər edərək onların onlayn təhlükəsizliyini ciddi şəkildə pozurlar. Bu zərərli funksiyalar arasında aşağıdakılar var:
- Məlumatların Oğurlanması: Daxil olduğunuz saytların istifadəçi adları, parollar və kredit kartı məlumatları.
- Keçmiş Brauzer Fəaliyyətlərinin İzlənməsi: Hansı saytlara daxil olduğunuz, nə axtardığınız və s.
- Reklamların Yerləşdirilməsi: Zərərli reklamlar vasitəsilə sizi digər təhlükəli saytlara yönləndirmək.
- Veb-sayt Təxribatı: Daxil olduğunuz səhifələrin məzmununu dəyişdirmək.
Bu əlavələrin Firefox Add-ons Store vasitəsilə yayıldığı və bu da istifadəçilər arasında onların etibarını artıra biləcəyi vurğulanır. Bu, rəsmi platformaların da hakerlər tərəfindən necə istifadə oluna biləcəyinin bariz nümunəsidir.
Kimlər Risk Altındadır?
Bu zərərli əlavələrdən hər hansı birini quraşdıran bütün Firefox istifadəçiləri risk altındadır. Xüsusilə də, brauzer əlavələrini tez-tez yükləyən və ya onların funksionallığını tam araşdırmayan şəxslər daha böyük təhlükə ilə üzləşirlər. Həm fərdi, həm də korporativ istifadəçilər bu təhlükədən zərər görə bilərlər.
Nə Etməli? Təcili Addımlar!
Əgər siz Firefox istifadəçisisinizsə, şəxsi məlumatlarınızın və onlayn təhlükəsizliyinizin qorunması üçün dərhal aşağıdakı addımları atın:
- Əlavələrinizi Yoxlayın: Firefox brauzerinizdə “Əlavələr və Temalar” (Add-ons and Themes) bölməsinə daxil olun. Bütün quraşdırılmış əlavələrin siyahısını diqqətlə nəzərdən keçirin.
- Şübhəli Əlavələri Silin: Əgər sizin tərəfinizdən quraşdırılmamış və ya tanımadığınız hər hansı bir əlavə varsa, onu dərhal silin. Mümkünsə, istifadə etmədiyiniz bütün əlavələri də deaktiv edin və ya silin.
- Mozilla-nın Siyahısını Yoxlayın: Təhlükəsizlik şirkəti və Mozilla tərəfindən açıqlanan zərərli əlavələrin siyahısını yoxlayın və əgər quraşdırdığınız əlavə bu siyahıda varsa, onu mütləq silin. (Mənbə xəbərində bu əlavələrin siyahısı verilib, oxucuların həmin siyahı ilə tanış olması tövsiyə olunur.)
- Parollarınızı Dəyişdirin: Əgər şübhəli əlavələr quraşdırdığınıza inanılırsa, bütün vacib onlayn hesablarınızın (bank, sosial media, e-poçt və s.) parollarını dərhal dəyişdirin. Güclü və unikal parollar istifadə etməyi unutmayın.
- İki Faktorlu İdentifikasiya (2FA): Mümkün olan hər yerdə iki faktorlu identifikasiyanı (2FA) aktivləşdirin. Bu, parolunuz sızsa belə, hesablarınızın əlavə təhlükəsizlik qatmanı ilə qorunmasını təmin edəcək.
- Sisteminizi Skan Edin: Kompüterinizi etibarlı antivirus proqramı ilə tamamilə skan edin ki, hər hansı zərərli proqramın sisteminizdə gizlənmədiyinə əmin olasınız.
Gələcəkdə Necə Qorunmalı?
Bu hadisə, brauzer əlavələri quraşdırarkən daha diqqətli olmağın vacibliyini bir daha xatırladır:
- Yalnız Etibarlı Mənbələrdən Yükləyin: Əlavələri yalnız rəsmi Firefox Add-ons Store-dan yükləyin və hətta orada belə reytinqləri, istifadəçi rəylərini və developerin etibarlılığını yoxlayın.
- İcazələri Yoxlayın: Bir əlavəni quraşdırmazdan əvvəl onun tələb etdiyi icazələri diqqətlə oxuyun. Niyə bir “fon dəyişdirici” əlavənin bütün brauzer fəaliyyətlərinizi oxumağa ehtiyacı olsun ki?
- Mütəmadi Olaraq Yoxlayın: Quraşdırdığınız əlavələri mütəmadi olaraq nəzərdən keçirin və artıq istifadə etmədiklərinizi silin.
